Di cư và phát triển Thái Đen

Theo các cuốn sách cổ của Thái Lan và các nghiên cứu cho thấy người Thái Đen di cư từ Sip Song Pan Na, miền nam Trung Quốc từ cuối Thiên niên kỷ I. Họ men theo sông Mê Nam đến định cư ở Loei (Thái Lan). Sau đó họ di cư sang Lào. Dưới sự chỉ huy của Thủ Lĩnh Lạn Chượng, đội quân của người Thái Đen đã vượt qua đèo Khâu Phạ sang khu vực Mường La Sơn La (Việt Nam), họ dần thu phục các tộc người những nơi này cho đến đất Mường Thanh.

Mường Thanh trở thành trung tâm của họ sau Mường Lò. Thế nhưng đến khoảng thế kỷ XI, Mường Muổi (tức Thuận Châu Sơn La ngày nay) lại nổi lên và có vai trò chi phối các Mường khác khắp vùng Tây Bắc rộng lớn. Thủ lĩnh Mường Muổi bấy giờ chính là Tạo Ngu Hấu (hay Ngưu Hống theo phiên âm Hán - Việt). Từ đó Mường Muổi trở thành trung tâm của người Thái Đen, phát triển mọi mặt hơn cả Mường Lò và Mường Thanh.